piątek, 29 grudnia 2023

Casa Cogollo w Vicenzy zwana „Domem Andrea Palladia” / Casa Cogollo a Vicenza detta “Casa del Palladio” – link do artykułu w czasopiśmie ItaliAMO w języku polskim i włoskim

Niniejszym rozpoczynam współpracę z wydawanym przez Instytut Italianistyki Uniwersytetu Łódzkiego czasopismem „ItaliAMO”. Służy ono upowszechnianiu wiedzy italianistycznej, w tym także o kulturze i sztuce Italii w środowisku akademickim i poazaakademickim. Artykuł, jaki udało mi się opublikować w rzeczonym periodyku jest moim pierwszym tekstem popularnonaukowym opublikowanym w języku polskim i języku włoskim. Mam nadzieję, że nie pierwszym i ostatnim, jakkolwiek czasopismo „ItaliAMO” ma charakter rocznika, zatem ewentualne kolejne artykuły mojego pióra będą się mogły ukazywać nie częściej niż raz w roku.   

Tekst poświęciłem znajdującemu się w Vicenzy pałacykowi zwanemu Casa Cogollo, jaki oglądałem w czasie wizyty w tym mieście w lipcu 2015 r. i wtedy również zamieściłem zdjęcie budowli z krótkim opisem na blogu podróżniczym. Z Casa Cogollo wiążą się co najmniej dwie kwestie sporne. Pierwsza daje się dość łatwo rozstrzygnąć, bowiem wymieniony w tytule pałacyk Casa Cogollo nigdy nie był domem Andrea Palladia (1508–1580). Pozbawioną podstaw źródłowych tezę, jakoby było to miejsce zamieszkania znakomitego architekta i teoretyka architektury okresu Cinquecenta spotykamy głównie w wydanych w XVIII w. przewodnikach i biografiach artysty, do których udało mi się dotrzeć dzięki dostępności ich pełnych tekstów w repozytoriach internetowych. Gwoli prawdzie jednak osobą upamiętnioną w nazwie budowli był osiadły w Vicenzy notariusz padewski Pietro Cogollo, pełniący rolę prawnika braci Teodoro i Odoardo Thiene. Druga kwestia odnosi się do autorstwa Andrea Palladia w odniesieniu do interesującej nas budowli. Projekt jej nie został opublikowany na kartach wydanych w 1570 r. Czterech Ksiąg o Architekturze (Quattro Libri dell’Architettura). Co więcej, nie wszystkie cechy stylistyczne budowli przemawiają jednoznacznie za autorstwem Palladia, zwłaszcza przy porównaniu ze współcześnie, w latach 60. XVI w. powstałymi budowlami, jakie można uznać za jego pewne atrybucje. Aby zająć stanowisko w trwającym do czasów nam współczesnych sporze przestudiowałem krytyczne katalogi twórczości Andrea Palladia z XVIII w., również dostępne w repozytoriach internetowych, jak również teksty wydane w XIX w. i dostępne on-line oraz mnóstwo artykułów i książek, uwzględniając moją prywatną kolekcję woluminów, monografie Andrea Palladia znajdujące się w bibliotekach wrocławskich i artykuły oraz książki naukowe dostępne w wersji elektronicznej, zwłaszcza za pośrednictwem repozytorium czasopisma „Bollettino  del Centro Internazionale di Studi di Architettura Andrea Palladio di Vicenza (CISA)”, wyszukiwarki tekstów naukowych academia.edu (https://www.academia.edu/) i innych źródeł. Przychyliłem się ostatecznie do tezy, za jaką opowiedziała się większość uczonych, jakkolwiek zastrzegając sobie, że atrybucję architektowi Andrea Palladio w odniesieniu do Casa Cogollo w Vicenzy należy traktować hipotetycznie. Aktualnie dostępna jest do pobrania wersja elektroniczna wydania czasopisma „ItaliAMO” z roku 2023, wersja papierowa periodyku powinna ukazać się na początku roku 2024.  


https://www.press.uni.lodz.pl/wul/catalog/view/617/2923/1500 

https://wydawnictwo.uni.lodz.pl/wp-content/uploads/2023/12/Groblinska-i-in._Italiamo-.pdf



niedziela, 26 lutego 2023

Jacopo Pontormo „Portret Cosimo il Vecchio” - link do artykułu na Niezłej Sztuce

Mam zaszczyt zaprosić do lektury mojej pierwszej w bieżącym roku publikacji popularnonaukowej, wydanej na serwisie Niezła Sztuka. Poświęcona jest obejrzanemu podczas pierwszej podróży do Florencji (sierpień 2008) Portretowi Cosimo il Vecchio pędzla Jacopo Carucci'ego zwanego il Pontormo (1494-1557). Obraz ten eksponowany jest w Galleria degli Uffizi. Zdjęcie własne rzeczonego portretu wykonałem jednak siedem lat później, w lipcu 2015 r., gdyż podczas pierwszej wizyty nie było dozwolone fotografowanie eksponatów. Jestem pod wrażeniem, że publikacja ukazała się tak szybko w stosunku do jej złożenia w redakcji, uważam to za ogromny sukces! Cieszę się również, że zdołałem dotrzeć do zdigitalizowanego starodruku z 1568 r. Żywotów najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów Giorgio Vasari'ego (1511-1574), czyli Vite de’ piv eccellenti Pittori, Scvltori et Architettori. Terza Parte. Licenza et Priuilegio di N. S. Pio V et delli Illustrissimi et Eccellentissimi Signori Duca, et Principe di Fiorenza, e Siena. Ten pierwodruk włoski kilkakrotnie cytuję w tekście, wraz z jego tłumaczeniem według Karola Estreichera. Pomocą posłużyła mi oczywiście wyszukiwarka udostępnionych w formie cyfrowej publikacji naukowych (https://www.academia.edu/) oraz szereg książek z bibliotek wrocławskich i florenckich. Moją domową kolekcję książek na temat sztuki włoskiej poszerzyłem o 3 monografie twórczości manierysty florenckiego Jacopo Pontormo. Nie powiem, że tekst jest wysoce innowacyjny, jakkolwiek pozwoliłem sobie zakwestionować fundację portretu pamięciowego protoplasty rodu Medici'ch (Medyceuszy). Sam Giorgio Vasari oraz część uczonych jednomyślnie uznali, że Portret Cosimo il Vecchio ufundował sekretarz Medyceuszy Goro (Gregorio) Gheri z Pistoi. Ja jednak ośmieliłem się zaprzeczyć temu i przypisać fundację dalekiemu następcy osoby portretowanej, mianowicie florenckiemu signore Lorenzo di Piero de' Medici (1492-1519). Rządził on miastem w latach, kiedy powstał interesujący nas obraz, ale to nie jedyny argument. Więcej szczegółów nie zdradzę, kto zainteresowany - zapraszam do przeczytania całości!

https://niezlasztuka.net/o-sztuce/jacopo-pontormo-portret-cosimo-il-vecchio/